وقت شنیدن موسیقی ایرانی

وقت شنیدن موسیقی ایرانی

بیایید این روزها که در خانه‌ایم تنبک گوش دهیم. موسیقی که فقط نباید صدای تار، سنتور، نی، پیانو، گیتار و ویلن باشد. گاهی هم می‌شود تنها به صدای ضرب و به آوای فواصل زمانی که سر ضرب‌های انگشتان یک دست بر پوست و چوب طنین می‌اندازد، گوش داد. میان تنبک‌نوازان حسین تهرانی است که سحر انگشتان جادویی‌اش صداهای بسیار از ساز بیرون می‌آورد.

حسین تهرانی‌ سال ١٣٥٢ دیده از جهان فرو بست، اما هنوز که هنوز است صدای انگشتانش جان‌های مشتاق را به طرب وامی‌دارد. تهرانی ردیف موسیقی می‌دانست و صدایی خوش هم داشت. همکاری‌های او با فرامرز پایور در نواختن چهارمضراب‌ها هنوز هم برای شنوندگان بسیاری شورانگیز است.

اما تهرانی در مدت عمرش فقط به هم‌نوازی با همکارانش اکتفا نکرده است. تهرانی در نواختن تنبک همه فن حریف بود، ردیف آوازی می‌دانست و صدایی خوش داشت. یکی از فنونی که تهرانی بر آن دستی چیره داشت، ضربی‌خوانی بود؛ یعنی خواندن به همراه تنبک که بعضی اوقات هم  یک ساز ضربی‌خوان را همراهی می‌کند. یکی از شنیدنی‌ترین ضربی‌خوانی‌ها هم‌نوایی تهرانی و جلیل شهناز نغمه‌پرداز ساز تار است که تهرانی در مایه بیات ترک ضربی‌خوانی‌های گذشتگان را می‌خواند با این شعرها که «اگر دل می‌بری جانا، روا باشد که دل‌داری/ میان دلبران الحق به دل بردن سزاواری» یا «کیه کیه در می‌زنه من دلم می‌شنگه درو با لنگر می‌زنه من دلم می‌شنگه».
یکی دیگر از ضربی‌خوانی‌های تهرانی همراهی او با طلیعه کامران نوازنده سنتور است که در مایه دشتی قطعاتی ضربی را می‌نوازد و می‌خواند. اما بیاید به سراغ تکنوازی‌های تهرانی برویم. یکی از ماندگارترین آثار تهرانی ساختن صدای لکوموتیو قطار با ساز تنبک است. هوشنگ ابتهاج درباره این اثر او گفته: «برخی نکته‌گیران گفته‌اند تقلید صدای ماشین که هنری نمی‌خواهد اما به نظر من اشتباهی رخ داده. این صدای قطاری نیست که از مقابل ما می‌گذرد بلکه شنونده موقع شنیدن نواختن تهرانی خود را در قطار احساس می‌کند و بازگشت صدای ترن را مثل رادار در برخورد با دنیای بیرون می‌شنود و همه مناظر بیرون را، پل‌ها را، تونل‌ها را، کوه‌ها و دشت‌ها را می‌بیند. کافی است قطعه لکوموتیو تهرانی را بشنوید تا ببینید سایه از چه چیزی داد سخن داده است. تمام هنر تهرانی به لکوموتیو ختم نمی‌شود می‌توانید رقصندگی انگشتان او را در گلچین شماره ١٩ نیز بشنوید. قطعات چهارمضرابی که او همنوا با دوستان و همکارانش پرداخته و نواخته حتی می‌تواند در خانه‌ماندن را هم هیجان‌انگیز کند. قطعات و فیلم‌های تنبک‌نوازی او را می‌توانید از YouTube به تماشا بنشینید.

پیام بگذارید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.